Παρασκευή 31 Μαΐου 2013

'ψάχνοντας το άξαφνο κουκούτσι, ενώ ξεφλουδίζεις τις μέρες σου' σε μια ποίηση μέσα στις ποιήσεις. Από τον Θωμά Τσαλαπάτη, που ευχαριστώ πολύ: 

Όλο και πιο συχνά έχεις την αίσθηση πως γράφεις ποιήματα για να καταλάβεις όλη την ποίηση που σου διαφεύγει. Εκείνο το κομμάτι που αποφεύγει ορισμούς και προθέσεις, εκείνο το περίπου που μεταμορφώνει την καταγωγή και τα όρια του καθημερινά, επιβάλλοντας μια άγνοια και μια απορία που συνορεύει λυτρωτικά με την αθωότητα και το όλο και πιο απλό. Εξαγνισμένοι από βεβαιότητες αναζητούμε την επανάληψη του αναπάντεχου, ένα άγνωστο ακαριαίο, εκείνο το κάτι με τα φτερά της Έμιλυ Ντίκινσον, εκείνο που πάντα θα μας διαφεύγει. 
Και προσπαθείς να γράψεις (γιατί το γράψιμο είναι πάντα προσπάθεια μακριά από το συντελεσμένο, ένα έναρθρο αγχομαχητό) ψάχνοντας το άξαφνο κουκούτσι, ενώ ξεφλουδίζεις τις μέρες σου. Πάνω από το άδειο χαρτί, ο ποιητής κρατά τη γραφίδα όπως ο τυφλός το λευκό του ραβδί. Ιχνηλατώντας βήματα που σου θυμίζουν περασμένες διαδρομές, οικεία τοπία καλυμμένα με ένα πρόχειρο σκοτάδι, την αφή του κόσμου πάνω στο δέρμα της φωνής σου. Ο ποιητής γίνεται ο διαβάτης που χρησιμοποιεί όλους τους χάρτες για να χαθεί, ανακατεύει τα σημεία του ορίζοντα, αφημένος στο μεθυσμένο δείκτη της πυξίδας. Και η ποίηση είναι εκείνο το λίγο που γίνεται πολύ, όταν το πολύ δεν φτάνει.
Μέσα στην φλυαρία των πιο άγαρμπων ημερών, των σημερινών μας ημερών, αναζητούμε μια ποίηση που θα ξεφύγει από την γραμματική και το συντακτικό των βιβλίων, των περιοδικών, της λογοτεχνίας, μια ποίηση αναγκαία. Μια λέξη και έναν στίχο που θα τρέξει από το μελάνι ξανά πίσω στο αίμα. 

(στο περιοδικό 'ποιητικά', στην ερώτηση: Τι είναι ποίηση;)

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Πεζό ποίημα από τον Θ. Ρακόπουλο, εγκολπώνει του γυναικείου σώματος τις πληγές:

                                                                                                                              της Ιούντιθ,

Ομοβροντία βαγονιών απότομη, κι η βροχή σχεδόν οριζόντια την ακολουθεί. Στον αέρα ένα ακόρντο ύπτιο, απ' το σημείωμα που άφησες, ως τον καθεδρικό που θα σε κυκλώνει τώρα: κόλπος μέσα σε κόλπο, διπλά θηλυκή. Μεταξύ εδώ κι εκεί μεσολάβησε μισήν ώρα από βροχή κι ύπνο. Τώρα από το παράθυρο σε μαντεύω αλεξικέραυνη δίπλα στο κωδωνοστάσιο, στου Καντέρμπουρυ την ουρανογραμμή. Αν τα βλέμματα ήταν θερισμός θα έπεφτε αιώνων στάχυ ο πύργος, στους σαστισμένους της κεντρικής πλατείας ανάμεσα, στη ράχη πλακώνοντας καρότσια Κυριακής, σακούλες με τρόφιμα, ευχές˙ αφήνοντάς σου χώρο να παραμερίσεις την αποκοιμωμένη απόσταση πίσω. Ραπίζει η βροχή στα παρμπρίζ κι εγώ από την άλλη μεριά επιστρέφω μισής ώρας ύπνο με ένα ποίημα συγγνώμης, ίσο του σημειώματός σου το περιθώριο, πνιχτό στον ήχο που ορίζοντιος στάζει μέχρι το παράθυρο: τραίνο ξανοίγεται τεθλασμένα, βήματα απ' τις σκάλες˙ αόρατης καμπάνας ηχώ.

"Συγγνώμη", Θ. Ρακόπουλος 

Δευτέρα 27 Μαΐου 2013

δεν θορυβήθηκαν ούτε όταν αφόπλισαν τα χέρια τους, ούτε όταν λιποθύμησαν από αηδία, ούτε όταν στοιβάχτηκαν σαν χέλια, έτοιμοι για την μεγάλη έξοδο, ή μάλλον για την μεγάλη αναμονή

Όταν σε περιμένω και δεν έρχεσαι,
ο νους μου πάει στους τσαλακωμένους,
σ' αυτούς που ώρες στέκονται σε μία ουρά,
έξω από μία πόρτα ή μπροστά σ' έναν υπάλληλο,
κι εκλιπαρούν με μία αίτηση στο χέρι
για μία υπογραφή, για μία ψευτοσύνταξη.
Όταν σε περιμένω και δεν έρχεσαι,
γίνομαι ένα με τους τσαλακωμένους.

Όταν σε περιμένω, Ν. Χριστιανόπουλος

Σάββατο 25 Μαΐου 2013

τρομακτικά νησιά, περικυκλώνονται από άγριες θάλασσες:

Ο έρωτας είναι ο θάνατος
καθώς περιμένω μέρες και μέρες
για να γυρίσεις
έτσι που τριγυρίζεις τα νησιά
νησιά θανάτου καθώς περιμένω
τόσες ημέρες κι ώρες θανάτου
για να γυρίσεις
γιατί ο έρωτας είναι ο θάνατος
απ' του θανάτου τα νησιά
να ξαναρθείς.

Τα νησιά, Μίλτος Σαχτούρης

Παρασκευή 24 Μαΐου 2013

ο Σαραντάρης που με συγκινεί:

Έχω δει τον ουρανό με τα μάτια μου
Με τα μάτια μου άνοιξα τα μάτια του
Με τη γλώσσα μου μίλησε
Γίναμε αδελφοί και κουβεντιάσαμε
Στρώσαμε τραπέζι και δειπνήσαμε
Σαν να ήταν ο καιρός όλος μπροστά μας

Και θυμάμαι τον ήλιο που γελούσε

Που κελαηδούσε και δάκρυζε θυμάμαι

Πέμπτη 23 Μαΐου 2013

κοντά στη νύχτα, υπογράφει ο Χ. Σ. Κρεμνιώτης:


                                                                                                         κοντά στη νύχτα

άρρωστοι τόποι για την τρυφερότητα της ζέστης:

η ορχήστρα που έπαιζε στους δρόμους
αποχωρεί
μες στο χρυσό κατάφωτο της μεσημβρίας.

(στο ζενίθ της αιθρίας
η τελευταία λεγεώνα του ήσκιου
γλιστρά περιδεής,
απ' της ψυχής τον βιγλάτορα ξεφεύγοντας και
μαζί παρασύροντας 
τις υγρές φορεσιές της- του Ηράκλειτου.
τότε- στην αναπόφευκτη ομολογία του ήλιου-
τόση η Φωνή της εντολής που
η ομορφιά
              γίνεται κόσμος)

οι ανάπηροι, κοιτούν απ' τα μπαλκόνια
τους μουσικούς να απομακρύνονται 
απαξιωμένοι- κάποιοι 
γυμνοί σχεδόν, από την αγανάκτηση. 

μόνο το ύψος της υπομονής 
των λίγων πεύκων στη δοκιμασία του δειλινού
σηκώνει
τα φορτωμένα μάτια 
στο πεθαμένο φως που
                                  γίνεται χρώματα.

κι εμείς, ακίνητοι  
και ας φυσά γλυκά, επάνω
απ' τους ανθρώπους που εγκατέλειψε ο άνθρωπος.  

Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

Φίλοι μου μην πιστεύετε στα έτη φωτός
στον καμπύλο ή επίπεδο χωροχρόνο.
Η αλήθεια βρίσκεται μες στα χέρια μας
αλλά είναι άπιαστη και ξεγλιστρά σαν χέλι.
Ούτε και οι νεκροί θέλησαν ποτέ να την συλλάβουν
για να μην ξανα-ξεπέσουν ανάμεσα στους ζωντανούς, εκεί
όπου όλα είναι δύσκολα, όλα είναι ανώφελα

Eugenio Montale, Φίλοι μου μην πιστεύετε στα έτη φωτός (μτφρ. Ε. Πολύμου) 

Δευτέρα 20 Μαΐου 2013

Αυτά τα χαμηλά σύννεφα μοιάζουν στάσιμα
   όπως τα κοιτάς από κάτω
κι όμως οι ειδικοί λένε πως σε αυτή τη στασιμότητα
   παγιδεύουν τη θερμοκρασία 
   την ακατέργαστη ανομοιομορφία των τιμών

Γνώριμα, αναβιώνουν το αίσθημα του ερωτευμένου, θα έλεγε κανείς,
εκείνο το στοιχείο που τραντάζεσαι στα εσωτερικά σου σπλάχνα με πομπές και κουστωδίες
ενώ εσύ φαίνεσαι καθηλωμένος 
με το βλέμμα να στέκεται
καθώς αγκαλιάζει το άλλο πρόσωπο
δίνοντας στο χρόνο τη στασιμότητα
    που το αίσθημα ορίζει.

χκ. 

Σάββατο 18 Μαΐου 2013

Ellen West, the heroine of existential analysis, became the inspiration of the anti-psychiatrists, the incarnation of Freud's Dora and the fragmented poetry itself, combining Sylvia Plath's feebleness, Melanie Klein's schizoid structure and Petya Dubarova's night terrors. Here are some of the writings from her diaries. (You can't really tell if this is poetry or delirium, but it still moves me somehow, as it is saturated with feelings): 

I see the golden stars and how they dance;
It's night as yet, and chaos utterly.
Will with the early morn's clear countenance
Peace come to me at last, and harmony?

The entire world-picture is disarranged. As if I were bewitched. An evil spirit accompanies me and embitters my joy in everything. He distorts everything beautiful, everything simple, and makes a caricature out of it. 

My inner self is so closely connected with my body that they form a unity and together constitute my I, my illogical, nervous, individual I. 

As soon as I close my eyes, there come poems, poems, poems. If I wanted to write them all down I should have to fill pages and pages-hospital poems... weak and full of inner restraint.  They only beat their wings softly; but at least something is stirring. God grant that it may grow!

Πέμπτη 16 Μαΐου 2013

ποίημα του Eluard, απ' τα πιο όμορφα, για τα μάτια, τον πρώτο κόμβο της μνήμης και της παραφροσύνης, αυτής που καλείται λογισμός έρωτα και θανάτου: 

Μέρες αργές, μέρες βροχής,
Μέρες από σπασμένους καθρέφτες και χαμένους ωροδείχτες,
Μέρες με βλέφαρα κλειστά στον θαλασσινό ορίζοντα,
Ώρες μονότονες, μέρες εγκλεισμού,

Η ψυχή μου που έλαμπε ακόμη πάνω στα φύλλα
Και στα άνθη, η ψυχή μου γυμνή όπως ο έρωτας.
Η αυγή που τη λησμόνησε τον αναγκάζει να σκύψει το κεφάλι
Και να ατενίσει το κορμί της δοτικό και απατηλό.

Κι όμως, γνώρισα τα πιο όμορφα μάτια του κόσμου,
Ασημένιους θεούς που κρατούσαν ζαφείρια στα χέρια,
Αληθινούς θεούς, πουλιά μέσα στο χώμα
Και στο νερό, τους έχω δει.

Οι φτερούγες τους είναι δικές μου, τίποτα,
Μόνο το πέταγμά τους ταράζει τη δυστυχία μου,
Πέταγμα έναστρο φωτεινό 
Πέταγμα γήινο, πέταγμα πέτρινο
Στις φτερούγες τους που κυματίζουν,

Το λογισμό μου τον κρατάει η ζωή κι ο θάνατος.

P. Eluard, Τα πάντα αγνά τους μάτια

Τρίτη 14 Μαΐου 2013

Άπτερες λέξεις
σα μαδημένα πουλιά
σέρνονται χάμω.

Άχρηστα χέρια
κουπιά έξω απ' το κύμα,
ρίζες δίχως γη.

Θλιμμένο χέρι,
μέσα στην τσέπη κρύβεις
τη μοναξιά σου.

Κρατάει πολύ
ο θάνατος, κρατάει
ολόκληρη ζωή.

Έλα να κάνουμε 
έρωτα, να ξεκάνουμε
το θάνατο.

Α. Χιόνης, μερικά απ'τα ιδεογράμματα 

Δευτέρα 13 Μαΐου 2013

σμίγει το πρωινό με το σκοτάδι, μ' ένα ποίημα του Βασίλη Ρούβαλη από τον ''Νότο'':

Λάβα το νερό
κυλάει στον ύπνο σου

Ποθητή με ξέπλεκα μαλλιά
          κλίνες ατζαλένιες νυφικές
                   το καλημέρα βουλιάζει στο μετάξι
μέσ' από χάλκινους καθρέφτες δίνεις προσταγές

Το τίποτε ειπωμένο αλλιώς μοιάζει με καταιγίδα
είναι τ' αληθινό παρόν που τώρα τραγουδώ

Δεν πίστεψες δεν είδες
          μυστικές βαφές
                   νάματα των αγίων

Στρόπες και γρατίλια στο σκοτάδι
σμίγουν με κουβέντες της στιγμής
απόψε το φεγγάρι νανουρίζει τον καπετάνιο
με της ξεχασμένης μάνας τη φωνή

Πορτολάνοι σε γενοβέζικες αρμάδες
τάσια ασημοκέντητα λαδούσσες και μπαχάρια 
          να νοσταλγείς
Είναι το παρελθόν που αναπνέεις

Στον λυγμό του πεύκου
          το λυκόφως γδέρνει το πετσί σου
Σφίξε γερά τον σταυρό
                    στον γκρεμισμένο τρούλο

Δεν πίστεψες δεν είδες
          της Ερωφίλης τα μαλλιά ν' αποσπερίζουν
                   στη Συρακούσα τον μούστο να βεντεμίζουν

Δεν είναι θαύμα 
θολή προβάλλεις στο νερό
          αναγεννιέσαι 
Τ' άγγιγμα το παρθενικό στυφό είναι
                   λίβας βιαστικός

Το τοπίο γέρνει στην ομορφιά σου

Μη μιλάς άλλο για φυγή
Φεύγουν οι ώρες φεύγουν
Κι εγώ με τις φωνές εδώ θα μείνω 

Δεν πίστεψες δεν είδες το ξημέρωμα.

Κυριακή 12 Μαΐου 2013


'The very nature of this over-strong attachment, however, tends to drive him away from her because it gives rise to the fear of losing this all-important person, and consequently to the fear of dependence upon her. There is thus in the unconscious mind a tendency to give her up, which is counteracted by the urgent desire to keep her forever. These conflicting feelings, together with the emotional and intellectual growth of the child which enable him to find other objects of interest and pleasure, result in the capacity to transfer love, replacing the first loved object by other people and things. 
It is because the child experiences so much love in connection with his mother that he has so much to draw upon for his later attachments.This process of displacing love is of greatest importance for the development of the personality and of human relationships; indeed, one may say, for the development of culture and civilization as a whole'. 

H Melanie Klein μιλάει για την αγάπη ως νόσο μεταδοτική, που την κολλήσαμε απ' την μητέρα μας και την μεταδώσαμε στον πολιτισμό.

Σάββατο 11 Μαΐου 2013

Παρασκευή 10 Μαΐου 2013

Η ταυτότητα προσδιορίζεται από τα όρια του ονόματος και του σώματος, μα το σώμα έχει πόδια να κινείται, σέρνοντας τις παραφυάδες του προς ετεροτοπίες. Και όπως μας μαθαίνει ο Φουκώ:

Το πλοίο είναι η κατ' εξοχήν ετεροτοπία. Στους πολιτισμούς δίχως πλοία στερεύουν τα όνειρα, η κατασκοπεία αντικαθιστά την περιπέτεια και η αστυνομία τους πειρατές.

-Ας χτίσουμε λοιπόν άκρα, ή πλοία 

Πέμπτη 9 Μαΐου 2013

και κάτι πιο προσωπικό: 

Ήμουν ένας σαστισμένος γλάρος και τίποτε άλλο.
Οδηγήθηκα στο κρατητήριο των αισθήσεων.
Το κύμα που ερωτεύτηκα μου κούφαινε τ' αυτιά. Έχει μια πρωτόγονη εφηβική ματαιοδοξία. Με γέμιζε θάλασσα κι αισθήσεις. Είναι τόσο όμορφος όταν θυμώνει. Οι αφροί πεταρίζουν στα βλέφαρα. Καίγονται τα μάτια μου από τυφλό, αγνό, πελαγίσιο έρωτα. Και τι δε θα 'δινα ν' ανεμοδέρνομαι στα υγρά του δάχτυλα. Να τον βλέπω να ξεβράζει το λυγμό πάνω στο στήθος μου. Να σέρνεται με δυο πόδια μαραμένα πάνω στα βότσαλα. Κι αυτές οι αγράμματες, στρογγυλές μάζες να τον κοιτάζουν με τα βαθουλωτά τους μάτια, να κρέμονται απ' τα σκασμένα χείλη αχόρταγα να τους ποτίσει λίγη γνώση από αφρό κι αλάτι. Να τον ακούω να τους ψιθυρίζει μελωδικά τις σκέψεις του, να μουσκεύει την αδράνεια. Τα πιο έξυπνα να τα τραβάει στη δίνη του. Τα πιο κουτά να χάνονται μες στην ατέλεια της στεριάς. Να μου γράφει ποίηση με ομοιοκαταληξία. Να κράζουν οι ψαλιδοχέρηδες γλάροι από ζήλια. Να χορεύω κι ο ρυθμός του να πάλλεται. Να ξεχνάω το γένος μου. Να ζω για τη στεριά που θα τον φέρει στα πόδια μου.
Με χτύπησαν πολύ στο κρατητήριο. Η κυματοφιλία τιμωρείται στις μέρες μας. Όπως και η ιδεοφυγή. Σκούπισα το ματωμένο μου ράμφος. Ετοιμαζόμουν για την οριστική, ανεξάντλητη πτώση. Όταν σμίγει το νερό με το ύψος. Το ποινικό μου μητρώο είναι από καθαρό γυαλόχαρτο. 
Κρεμάστηκε η νιότη μου απ' το ταβάνι του κελιού.
Ήταν τόσο ανώφελος ο έρωτας μ'ένα κύμα.

Κυματοφιλία, Οι κερασιές το χειμώνα είναι μια κόκκινη επανάσταση

Τρίτη 7 Μαΐου 2013

Αγάπη για την ποίηση και τον ορισμό της, κάπως έτσι θα της δοθεί μία σφραγίδα στο παρόν και μία συνέχεια στο χρόνο:

Ποίημα είναι αυτό που δεν μπορεί να συνοψιστεί. Μια μελωδία δεν συνοψίζεται.

Ποίηση είναι σχηματισμός, με το σώμα και με το πνεύμα σε δημιουργική ένωση, αυτού που ταιριάζει σ' αυτή την ένωση και την διεγείρει ή την ισχυροποιεί.
Ποιητικό είναι κάθε τι που προκαλεί, αποκαθιστά αυτήν την ενωτική κατάσταση.
Σώμα εννοούμε τα εκφραστικά μέρη του σώματος και τις κινήσεις τους.

Ποίηση κυματομηχανική! Είναι γενικά το να χρησιμοποιείς, να ακολουθείς κτλ. τα γεγονότα, τις αντιλήψεις από το κύμα τους. Να αντιλαμβάνεσαι το κύμα περισσότερο από το σώμα, την ακτινοβολία που γεννιέται από το πέρασμα της εντύπωσης στο περιβάλλον που δημιουγεί.

Το ποίημα - αυτός ο παρατεινόμενος δισταγμός ανάμεσα στον ήχο και στο νόημα.

P. Valery, Στοχασμοί

Δευτέρα 6 Μαΐου 2013

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Sigmund Freud, ο πρώτος που θεώρησε το όνειρο γέννημα του ασυνειδήτου:
...
A boat has no business to be on the roof of a house, and a headless man cannot run. Moreover, the man is bigger than the house; and if the whole picture is intended to represent a landscape, letters of the alphabet are out of the place in it since such objects do not occur in nature. But obviously we can only form a proper judgement of the rebus if we put aside criticisms such as these of the whole composition and its parts, and if, instead, we try to replace each separate element by a syllable or word that can be represented by that element in some way or other. The words which are put together in this way are no longer nonsensical but may form a poetical phrase of the greatest beauty and significance. A dream is a picture-puzzle of this sort and our predecessors in the field of dream-interpretation have made the mistake of treating the rebus as a pictorial composition: and as such it has seemed to them nonsensical and worthless.

The dream work, from the Interpretation of Dreams  

Σάββατο 4 Μαΐου 2013

Νεκραναστάσιμο:

Μου άξιζε μια κόλαση για το θυμό μου, μια κόλαση για την υπεροψία μου - και η κόλαση της λαγνείας: μια συμφωνία κολάσεων.
Πεθαίνω από ακηδία. Ο τάφος, κι εγώ βορά των σκουληκιών, η φρίκη της φρίκης! Σατανά, φαρσέρ, πας να με αφανίσεις με τα μάγια σου. Θέλω κι άλλο, θέλω κι άλλο! Μια με την πιρούνα, μια στάλα φωτιά.

Α! Επιστρέφω στη ζωή! Το βλέμμα μου πέφτει πάνω στην ασχήμια μας. Κι αυτό το δηλητήριο, αυτό το τρισκατάρατο φιλί! Η αδυναμία μου, η αγριότητα του κόσμου! Έλεος, Θεέ μου, κρύψε με, παραφέρομαι! - Κρυμμένος και δεν κρύβομαι.

Φλόγες υψώνονται και παλί μαζί με τον κολασμένο τους.

A. Rimbaud, Μια εποχή στην κόλαση