Μόνο ένα σύντομο σχόλιο: μία πολιτεία ταγμένη στη βιαιότητα και στην οργή προφανώς πάσχει. Δεν θα μιλήσω ούτε για έλλειψη αξιών, ούτε για πολιτική διαφθορά. Γι’ αυτό που θα μιλήσω είναι ταυτότητα. Εκείνος που κατηγορεί τον αλλόθρησκο, αλλοδαπό, αλλοϊδεάτη, ανυπόμονα ψάχνει κάποιον άλλο (διαφορετικό) για να ορίσει αυτό που είναι. Με άλλα λόγια ορίζει την ταυτότητά του μέσα από τη σύγκριση. Είναι σαν να λες, όχι τι είσαι, αλλά τι δεν είσαι. Νομίζω πως η αδυναμία να ορίσει κανείς τον εαυτό του μέσα σε ένα σύνολο πραγμάτων –το δεν είμαι μετανάστης– δεν δείχνει μόνο την αδυναμία του να επιλέξει, αλλά και το εμφανές ενδιαφέρον του να ορίζει το μισητό αντικείμενο. (Και το μίσος για κάποιον δεν θα μπορούσε να μεταφραστεί σε ενδιαφέρον; Γιατί μισείς αυτόν και όχι τον άλλο;). Βέβαια, υπάρχει μια αίσθηση ταυτότητας στον εθνικισμό: εκείνη του να είναι κανείς Έλληνας, να ταυτίζεται με την αρχαία παντοδυναμία, τον ιδανικό εαυτό, αυτό που θα ήθελαν οι πρόγονοί για εκείνον πριν ακόμα γεννηθεί. Μία ψευδής αίσθηση ταυτότητας, λοιπόν. Έτσι, ο εθνικισμός παραπέμπει σε μια δυσκολία να δει κανείς αυτό που είναι πραγματικά, δηλαδή ένας λαός που τρέμει στην εγκατάλειψη, και αντί να απευθυνθεί σε αυτόν που τον εγκαταλείπει, αυτοάνοσα καταστρέφει την οργανική του ύλη, κάνει επίδειξη δύναμης στον αδύναμο -εκεί έτσι κι αλλιώς θα βγει νικητής. Και φυσικά είναι πολύ δύσκολο ένας λαός που ατροφεί να παραδεχτεί ότι είναι εγκαταλειμμένος, ότι η πατρίδα-τροφός του τον έχει λησμονήσει και ότι βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Εξάλλου το χείλος του γκρεμού παρέχει την καλύτερη θέα. Μιλούμε για την ομορφιά, την φαντασία, εκείνη που ορίζει την αισθητική, την χρυσή πόλη. Κι όμως αυτήν τη θέα ούτε να την πατήσεις μπορείς, ούτε να την αγγίξεις. Αν το κάνεις, αυτόματα έχεις βρεθεί στο κενό. 
Ο εθνικισμός λοιπόν παρέχει μια όμορφη θέα, ένα αντικαταθλιπτικό, όπως υποστηρίζει η Kristeva, το χάπι για μια πολύ πιο αρχαία- σχεδόν άγνωστη- νοσταλγία, ή αλλιώς ένα ναρκωτικό, μία δηλητηριασμένη μητρική τροφή, μία άγρια φράουλα.